"Byłam po drugiej stronie lustra", A. Lauveng

Schizofrenia jest pułapką dla umysłu. Myśli dają się oplątać nierealnymi wizjami, zmysły poddają się oszukańczym grom. Nic nie jest na swoim miejscu, a lęk, wstyd i bezsilność dominują jak udzielni książęta wśród innych uczuć. 

Nie jest łatwo być atakowanym przez swoje urealnione lęki, zupełnie pozbawione skrupułów. Powoduje to wewnętrzne rozbicie, utratę wiary w samego siebie, nieporadność w pokonywaniu agresorów.

Nie jest łatwo wyjść ze schizofrenii. Ale… jest to możliwe. Całkowicie udaje się to zaledwie (czy aż) jednej trzeciej pacjentów, jedna trzecia jest wyleczona częściowo (tzn. funkcjonuje normalnie w społeczeństwie przy wspomaganiu farmakologicznym) i tylko pozostała część przegrywa walkę. 

Arnhild Lauveng wygrała. Wydostała się ze „szponów” choroby, została psychologiem (co było jednym z jej dziecięcych marzeń) i obecnie pomaga innym zmagać się z psychicznymi problemami. 

Zapewne to, że sama borykała się z podobnymi trudnościami jak jej pacjenci, daje jej głębszy i bardziej empatyczny wgląd w ich schorzenia. Co nie oznacza, że jest „wszystkowiedząca”. Jak sama twierdzi, każdy z przypadków jest indywidualny i musi być rozpatrywany osobno, pomimo pewnych podobieństw. 

Lauveng doskonale pamięta swoje zmagania z chorobą. Długoletni czas wycięty z jej życiorysu. Pełen luk w pamięci (wywołanych środkami psychotropowymi), których nie będzie już nigdy w stanie samodzielnie uzupełnić. Pamięta grozę jaką przejmowały ją wszechobecne wilki i sadystyczny Kapitan. Ból ran, które sobie sama zadawała. Poniżenie "fundowane" przez innych. Ale pamięta także miłość otrzymywaną od swojej matki i siostry. Kobiet, które nigdy nie zwątpiły w jej wyzdrowienie. 

Znamienne dla ich relacji jest zdarzenie opisane przez autorkę w książce. Wspomina ona o jednej ze swoich rzadkich wizyt w domu, gdy przybyła tam tylko na kilka godzin, a jej pokój był wysprzątany, wodne łóżko ciepłe, zaś na stole stał najpiękniejszy i najcenniejszy w domu porcelanowy serwis z różyczkami. To sprawiło, że poczuła się kochana i oczekiwana. Dało jej siłę, by poskromić swoją chęć rozbijania wszelkiego rodzaju kubków i talerzy, służących jej później do samookaleczania się. Bo przecież jej mama wiedziała, co może zrobić z tym pięknym serwisem. Mimo to jej zaufała. Jak zdrowej Arnhild, a nie pacjentce szpitala psychiatrycznego.

Lauveng wspomina także innych ludzi: lekarzy, terapeutów, pielęgniarki, policjantów. Tych dobrych i tych, którzy zupełnie minęli się z powołaniem, gdyż i takich nie brakowało.

Opisała na przykład historię z pielęgniarką. Pewnego dnia siedziały w sali głównej i rozmawiały o tym, czy pomarańcza jest owocem cytrusowym, czy nie. Arnhild twierdziła, że tak, pielęgniarka nie zgadzała się z nią. Dziewczyna podniosła się i podeszła do półki ze słownikami, żeby sprawdzić kto ma rację. Pielęgniarka chyba nie chciała być głupsza od „psycholki”, więc wezwała pomoc, która szybko zajęła się „niebezpieczną” pacjentką. Czym bowiem były wówczas jej słowa, że chciała tylko sprawdzić hasło w słowniku… 

Jej słowo, słowo schizofrenika nic nie znaczyło. Podobnie jak jej wyrażane wprost uczucia i potrzeby. Nikogo nie obchodziło, gdy spokojnie informowała, że czuje się samotna, nieszczęśliwa czy zmęczona. Reagowano dopiero na przekaz przerysowany, „okraszony” gwałtownym lub niebezpiecznym zachowaniem, przywoływaniem „na pomoc” omamów (w jej przypadku wilków). Niezwykle paraliżowało to wolną wolę pacjenta. 

Lauveng wyzdrowiała. Ale nie zapomniała, dlatego postanowiła napisać o swoich przeżyciach, by w ten sposób pokazać mechanizmy działania zakładów zamkniętych  i samej schizofrenii. Jej książka to zbiór bardzo osobistych przeżyć, refleksji i wskazówek. Można dzięki niej wiele zrozumieć i dużo się nauczyć. Nie ma tam bowiem owijania w bawełnę, ukrywania „brzydkich” momentów, jest za to szczera aż do bólu prawda. 

• Arnhild Lauveng, Byłam po drugiej stronie lustra. Wygrana walka ze schizofrenią, tłum. Ewa Bilińska, Wydawnictwo Smak Słowa, Sopot 2008